De kralenketting van de tijd

‘Uiteraard hoef ik je niet te vertellen dat dit donkere, verontrustende tijden zijn’ begint Oliver Burkeman zijn nieuwsbrief die na het begin een onverwachte wending krijgt. Eerst somt hij de actuele verschrikkingen op: de schietpartij op Charlie Kirk, de repressie van meningsuiting in de VS, het heropleven van nationalisme en anti-migrantensentimenten. Dit komt boven op de gruweldaden in Gaza. En dan is er nog de klimaatverandering en de verontreiniging van de planeet.

‘Er heerst een grote angst, een soort verlamming als van een hert dat in de koplampen van een auto staart – het gevoel dat er weinig aan te doen is, maar dat het onmogelijk is om je op iets anders te concentreren’ zegt Burkeman. ‘Het is lastiger dan ooit om activiteiten en relaties na te streven die bijdragen aan een rijk en boeiend leven.’

De kralenketting van de tijd
‘Ik vertrouw erop dat het je niet zal verbazen dat ik geen sluitend antwoord heb op deze vragen. Maar er is een beeld dat ik verrassend bevrijdend vind – daadwerkelijk nuttig en dat je een ander perspectief geeft. Het is het idee om alle acties die je gedurende de dag onderneemt te zien als het rijgen van kralen aan een koord, alsof je een ketting maakt.’

‘Dit idee komt van Paul Loomans, een zenmonnik die het beschrijft in zijn uitstekende boek Ik heb de tijd, een handleiding in Tijdsurfen.
“Als je de dagelijkse activiteiten ziet als een kralenketting,” schrijft Loomans, “zie je dat het uit allerlei soorten bestaat: grote gewichtige kralen en kleine, zorgvuldig beschilderde; opvallende en veelkleurige kralen en bescheiden, zacht gekleurde.
Je douche in de ochtend is een kraal; net als een gesprek met een klant, of het schrijven van een paar alinea’s, evenals spelen met je kinderen of koken. En bezien vanuit het brede perspectief van tijd, zijn al deze kralen even belangrijk. Ze maken allemaal deel uit van ons leven.”

Drie redenen waarom dit zo krachtig is
Ik weet dat dit misschien wat banaal klinkt, dus zal ik drie redenen uitleggen waarom ik denk dat dit zo krachtig is, vooral op een moment in de geschiedenis als deze:

1.      Echt iets doen
Onze angst komt deels voort uit het feit dat we ons bezig houden met de wereld-gebeurtenissen maar op een verkeerd level, om het zo te zeggen, een fenomeen dat ik eerder ‘leven in het nieuws’ heb genoemd. 
Om verschillende redenen, waaronder ook de manier waarop online media werkt, hebben we de neiging om op een abstract niveau te denken over maatschappelijke krachten en wereldwijde trends, zoals ‘een autoritair systeem’, ‘de toename van het racisme’ of ‘de regering-Trump’, enzovoort. Maar dit zijn geen zaken waar je daadwerkelijk iets aan kan doen.

Wanneer je daarentegen overweegt welke kraal je aan je denkbeeldige ketting wilt rijgen, bevind je je onvermijdelijk in de wereld van dingen die je echt kunt doen, dingen die binnen je vermogen liggen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen om iets te doen dat direct verband houdt met het wereldgebeuren: vrijwilligerswerk, geld doneren, je stem laten horen, of misschien zelfs iets groots, zoals je kandidaat stellen voor een bepaalde functie.
Of misschien ook niet – omdat de broodtrommels voor de kinderen klaargemaakt moeten worden; of omdat het schrijven van je roman ook belangrijk voor je is; of omdat je van plan bent om met een vriend(in) koffie te drinken, en een afspraakje met vrienden voor een kopje koffie is een fundamenteel onderdeel van hoe de wereld zou moeten zijn. Het punt is dat wat je ook doet, je handelt in de wereld die je kunt beïnvloeden, en niet in de wereld van ideeën die je alleen maar angstig en gefrustreerd achterlaat.

2.      Alles is even belangrijk
Een tweede nuttig aspect van het idee van kralen rijgen, zoals Loomans uitlegt, is dat dit het gevoel geeft dat alle kralen even belangrijk zijn. Het betekent dat de kraal die je nu aan het rijgen bent je volledige zorg en aandacht kan krijgen: voorlopig is het het enige dat telt. Dat maakt het makkelijker om niet afgeleid te worden door gedachten aan alle andere dingen die je in een bepaalde tijd zou kunnen of moeten doen. En het herinnert je eraan dat de grote, indrukwekkende kralen niet belangrijker zijn dan de nietige onopvallende kralen. De was doen, creatief werk doen, tijd doorbrengen met je kinderen, een warm bad nemen: het heeft weinig zin om een van deze dingen belangrijker te achten dan een andere. Ze horen allemaal thuis in een leven. Alleen doe je er op dit moment één en op een ander moment doe je iets anders.

3.      Angst loslaten
Dat brengt me bij het laatste punt: een kraal aan een ketting rijgen is iets dat alleen hier en nu kan gebeuren – dus helpt het om het beeld van de toekomst en de daarmee gepaard gaande angst los te laten. Het kan een eyeopener zijn om te beseffen dat angst, of het nu over het nieuws gaat of over iets anders, nooit gaat over wat er nu gebeurt, maar alleen over wat later zou kunnen gebeuren. (Er gebeuren nu natuurlijk ook vreselijke dingen, maar die zijn een reden voor gevoelens van woede, verdriet of machteloosheid, maar niet voor angst.)
Zo bezien is piekeren de activiteit van een geest die herhaaldelijk probeert gerustgesteld te worden dat het worstcasescenario zich niet zal voordoen – maar daar keer op keer in faalt, om de simpele reden dat de toekomst nog niet heeft plaatsgevonden, terwijl wij, aardse mensen, beperkt zijn tot het heden. Het ligt simpelweg niet in onze macht om je zeker te voelen over wat later komt.
Wat wel binnen ons vermogen ligt, is kralen te rijgen, de een na de ander, en geleidelijk het innerlijke vertrouwen ontwikkelen dat we ook in de toekomst kralen kunnen rijgen die op dat moment toegevoegd willen worden.
(Het tegenovergestelde van angst, zo heb ik wel eens horen zeggen, is niet kalmte, maar vertrouwen in je vermogen om te gaan met wat er later gebeurt.)
Het enige wat je hoeft te doen, om Carl Jung en ook Anna uit Frozen te citeren, is het volgende ding goed doen. Sterker nog, als je erover nadenkt, is dat het enige wat je ooit zou kunnen doen: de volgende kraal selecteren en aan het snoer toevoegen, dan de volgende kiezen en toevoegen, en de volgende, of het nu verontrustende tijden zijn of gelukkigere tijden, en dit zolang je het voorrecht hebt om dit te mogen doen.

Ik vind deze gedachte rustgevend – maar niet alleen maar rustgevend. Ook energiek en bemoedigend. Vaak genoeg, te midden van de hectiek en verwarring van het huidige bestaan, maakt het me juist positief enthousiast om mijn volgende kraal te kiezen.

Mooi om Oliver Burkeman op deze verrijkende manier de tweede aanwijzing van Tijdsurfen te horen uitleggen! Zijn nieuwsbrief heet The Imperfectionist.

Om ook te leren Tijdsurfen en zo stressvrij te leren leven en werken heb je de volgende opties:

• Bestel het boek ‘Ik heb de Tijd, een handleiding in Tijdsurfen’

• Doe de videotraining ‘Stressvrij werken met Tijdsurfen’

• Doe de weekendworkshop ‘Stressvrij leven met Tijdsurfen‘ (nog één plaats vrij)

• Doe de onlinetraining van 5 x 2 uur begeleid door Paul (meest gekozen)