De angst van complottisten

Amsterdam by night

De angst van complottisten

De uitzending van Arjan Lubach van vorige week ging over het complotdenken dat in de coronatijd blijkbaar enorm aan belangstelling wint. Arjan legt uit hoe ook het verdienmodel van YouTube hierin een belangrijke rol speelt.

Waarom zouden mensen in complottheorieën geloven?
Maar waarom gaan mensen eigenlijk geloven in complottheorieën? Het is een interessante vraag. Waarom denk je dat je groots om de tuin wordt geleid?
Een van de eerste keren dat ik complotdenkers tegenkwam was notabene onder zenbeoefenaars. Ze vertelden doodserieus dat in de witte sporen die vliegtuigen achterlieten chemicaliën zaten om het klimaat te beïnvloeden maar die ook schadelijk zouden zijn voor de gezondheid.

Ik voelde me buitengewoon ongemakkelijk. Ineens was ik degene die goedgelovig was. Had ik het dan nog niet door? Het ging nog veel verder dan alleen die vliegtuigsporen.
Later heb ik door een aan de universiteit afgestudeerd bioloog serieus horen beweren dat de maanlanding van de NASA fake was. Hij stuurde mij de foto’s op die het bewijs leverden.
Ook heb ik een architect ontmoet die met zekerheid wist dat de Twin Towers nooit konden instorten door louter de klap van die vliegtuigen.
En nu dan zit Bill Gates achter de ontwikkeling van het virus, ook heeft het 5G netwerk er mee te maken want het verzwakt ons immuunsysteem. Logisch dat het virus zo om zich heen kan slaan.

Ook mensen met een universitaire opleiding, die in principe getraind zijn om objectief te kunnen nadenken, kunnen heel goed in complottheorieën geloven.
Waarom? Hoe is dit mogelijk?

De grip verloren
Toen ik voor het eerst geconfronteerd werd met echte complotdenkers, voelde ik mij zo onmachtig dat ik er boos van werd. Dat is nu precies ook de kracht van de complotdenker: omdat hij het geheim doorziet waar jij niet van afweet, kun je niet argumenteren. Als je dat toch poogt te doen, kijkt de complotdenker je meewarig aan: ‘Ach, arme jongen toch, je leeft nog helemaal in onwetendheid’.

En precies dat aspect onthult iets van de achtergrond van de complotdenker: het geeft hem de macht terug, de macht die hij verloren was.
Als jouw stuur niet meer werkt, als je geen grip meer hebt, dan zul je waarschijnlijk bevangen raken door angst. Die angst wil je het liefst weer kwijtraken maar dat kan niet want je hebt de grip verloren. Een manier om het heft terug in handen te krijgen is te gaan geloven dat het allemaal geënsceneerd is door hogere machten. Nu ben jij weer degene die weet. Dat geeft en passant ook nog eens een goede verklaring voor de misstappen van die bestuurders.

Angst is niet eng
Angsten kun je beter niet tegenhouden. Dan ontstaan er de meest vreemde reacties. Je wordt boos of woedend, of je voelt je machteloos en wordt verdrietig of gaat geloven dat je misleid wordt.
Angsten dien je niet tegen te houden maar juist door je heen te laten gaan. Hoe je dat doet en wat je daarbij tegenkomt wordt behandeld in de workshop Zelfbeeld en Emoties.

‘Wees niet bang voor de angst’ zou het motto kunnen zijn. Maar de workshop is nog veel meer.
Je krijgt goed inzicht in je eigen patronen en overtuigingen en krijgt de sleutel aangereikt om oude vastzittende patronen te transformeren.
Dat gaat verrassend snel, de vijf avonden geven je al direct resultaat
Je ontmantelt stap voor stap de emotionele fuik
Je kunt angst door je heen laten gaan en vindt dat ook niet eng. Emoties zijn pas vervelend als je ze tegenhoudt.
Er ontstaat rust en helderheid
Je gaat minder piekeren en beter slapen
En wanneer je een complotdenker ontmoet, kun je ook meewarig kijken en zeggen: ‘Ocharm, weet je nu nog steeds niet met angsten om te gaan?’

10 Reactie's
  • Annemieke Dister
    Geplaatst op 12:32h, 27 oktober Beantwoorden

    Beste Paul,

    Ik ken ook de onmacht als ik geconfronteerd wordt met denkbeelden over instanties, personen waar ik normaliter vertrouwen in heb…

    Wat ik wel vind is om goed te kijken wat in bepaalde opvattingen een kern van waarheid bevat,
    Bv vliegtuigen vervuilen wel de lucht en in die strepen zitten mogelijk wel vervuilende stoffen.
    Het is mi niet zo dat dat bewust gedaan wordt om de gezondheid te schaden maar het beinvloedt wel het klimaat en de gezondheid.
    En we zijn op een manier gaan leven en produceren die niet goed is voor de aarde..

    Zo zijn er veel theorieen mbt Bill Gates…ik heb altijd gedacht dat hij een oprechte gulle gever is…en ik geloof het nog wel, maar er wordt in de wereld natuurlijk wel op een onethische manier met geld en macht omgegaan.
    Ik heb een wijze mens weleens horen zeggen dat het wel goed is om in dialoog te blijven ook met complotdenkers…
    en open te staan voor die kleine kerntjes van waarheid…In ieder geval proberen. Het zou kunnen dat als je dat doet dat de ander ook naar jou wil luisteren.

  • Saskia
    Geplaatst op 13:27h, 27 oktober Beantwoorden

    Nou Paul je analyse treft duidelijk een gevoelige snaar en ik persoonlijk vind hem heel sterk. Dank

  • Christa
    Geplaatst op 14:34h, 27 oktober Beantwoorden

    Wauw super deze “inspiratie”. Dank Paul

  • Sandra
    Geplaatst op 14:35h, 27 oktober Beantwoorden

    Mooi stuk weer.

    Ik kwam laatst ook een complotdenker tegen hier in het dorp en ik laat het maar het ene oor in en het andere oor uit gaan en blijf bij mezelf.

  • Gerben ter Riet
    Geplaatst op 16:27h, 27 oktober Beantwoorden

    Ik zoek in dit verband wel eens feiten en inspriratie op deze site https://skepsis.nl/graancirkels/, hoewel ik nooit lid ben geworden van deze organisatie omdat ik niet wil wedijveren wie het meest skeptisch kan zijn.

  • Esther Sluiter
    Geplaatst op 17:33h, 27 oktober Beantwoorden

    Waar ik erg veel moeite mee heb is dat mensen in hokjes worden geplaatst als dan wel complotdenker, dan wel conformdenker. Ik ervaar dat niet als heel erg verbindend. De wereld is behoorlijk veranderd het afgelopen jaar; Een wereld waarin we moeten terugdeinzen voor een ander en waarin onze kinderen ‘leren’ dat ze een gevaar zijn voor een ander. Dat is niet de wereld die ik voor mijn kinderen wens. Het wordt evenwel heel lastig gemaakt maar welk kritisch geluid dan ook te laten horen, omdat je onmiddellijk wordt weggezet als complotdenker. Ik ben ervoor dat we stoppen met elkaar in die hokjes plaatsen en weer echt naar elkaar gaan luisteren en samen onderzoeken in wat voor wereld we eigenlijk willen leven.

  • Léon
    Geplaatst op 19:49h, 27 oktober Beantwoorden

    Dank je Paul, dit geeft weer inzicht!
    Ik las ergens (Volkskrant?) dat je ipv een inhoudelijke discussie beter vragen kunt stellen: als “hoe beleef jij het” en “waar maak jij je zorgen over?” en zo de verbinding aan te gaan.

  • Andrea
    Geplaatst op 13:55h, 29 oktober Beantwoorden

    Het kan een manier zijn om je angst idd niet te moeten voelen, als je een complot achter corona ziet….
    Een mechanisme om te overleven zeg maar.
    Wij mensen hebben allemaal onze strategieën ontwikkelt om te (over)leven.
    Als angst mij voorzichtiger, vragend & onderzoekend maakt en de angst mij niet alleen belemmert , dan is angst heel nuttig als je mij vraagt.

    Dank Paul, fijn je inspiraties te lezen, telkens weer.

  • André van der Kruk
    Geplaatst op 18:21h, 30 oktober Beantwoorden

    Beste Paul, vind t jammer je stuk te lezen over complot denkers. De etikettering is misschien nog wel het schadelijkste hierin. Bij zo iets belangrijks als Corona zou een meer open gesprek moeten worden na gestreefd. Mensen met een ander geluid dan laten we vooral opvolgen wat ons wordt gevraagd, horen niet belachelijk te worden gemaakt en in de hoek van CD te worden weg gezet. Studenten TU Delft Bouwkunde komen na Studium Generale tot conclusie dat twin towers alleen met explosieven tot GroundZero gereduceerd kunnen worden. Dr. Ir. Coen Vermeeren. “Als een profesional met goede argumenten een duidelijk punt kan maken mag daar best naar geluisterd worden. Dat mis ik totaal in het corona debat. Last but not least. Angst. Ontkennen van iets is neurologisch bewezen dat dit hoort bij natuurlijk afweersysteem omdat de stress gereduceerd wordt die de ongemakkelijke waarheid met zich mee brengt. Het is dan ook makkelijker een persoon met een ander geluid van etiket te voorzien en dus niet meer serieus te nemen, dan naar te luisteren. Heb vrede en hartelijke groet,

  • Inge
    Geplaatst op 20:00h, 02 november Beantwoorden

    Dus de andersdenker is eigenlijk angstig? Het is hokjesdenken en laat weinig ruimte om uit te luisteren wat er wellicht ook speelt. Grote complotten hieven het niet altijd te zijn maar een kritische blik wordt ook weggezet in een hoek waar die niet hoort.
    Dat gezegd hebbende, het mechanisme van die angst en daarmee de controle weer pakkend door een complotverklaring geloof ik wel. Maar niet alle andere inzichten zijn complotten….

Geef een reactie