Het verwerken van het verlies van een ouder

14 sep Het verwerken van het verlies van een ouder

Waarom staat hij daar?
Ze komt binnen en wil me wat zeggen. Maar omdat ze naar beneden kijkt en wat binnensmonds praat, kan ik haar niet verstaan. Ik buig voorover. ‘Wat is er dan?’. Ze geeft geen antwoord maar duwt een knuffel onder haar beschermende armpjes vandaan en kijkt mij aan. ‘Een hondje?’, vraag ik. ‘Voor Gizmo’, zegt ze, ‘om mee te spelen’. Gizmo is onze hond en heeft een wilde traditie in het verscheuren en verslinden van knuffels. Mijn vrouw denkt dat het goed is om enigszins tegemoet te komen aan zijn jachtinstinct en heeft al heel wat minder populaire knuffels van onze kinderen aan hem geofferd. Ik leg aan deze jongste van de drie uit dat het een lief idee is, maar dat de knuffel veiliger is in haar armen dan in de bek van Gizmo.
Ze zijn helemaal uit Duitsland op vakantie geweest in Nederland en nu bij ons thuis. We maken een rondje in de woning. Dan ontdekken ze de foto van hun vader op het altaar. Hé, zegt ze, ‘dat is Pieter, waarom staat hij daar?’

Hoe durft hij?
Vanaf het eerste moment van zijn overlijden staat die foto daar, nog steeds getuige van mijn onthutsing. Hoe durfde hij? Wij zouden samen oud worden. We zouden tijdens onze wandelingen alle tijd hebben en stiltes laten vallen en elkaar op toevalligheden wijzen. We zouden praten over onze reis van het leven die bij hem een afslag nam naar het Zwarte Woud en bij mij naar Parijs. We zouden het hebben over die vele kruispunten en rotondes waar wij elkaar weer ontmoetten, over overwinningen en decepties, over onmacht en geloof. We zouden het hebben over de liefde en de kinderen en de kinderen van de kinderen. En over de roeping die we deelden om in de stroom van het leven bakens te ontdekken en de dieptes te verkennen.
‘Omdat het niet alleen jouw vader maar ook mijn broer is’, zeg ik haar. Ze kijkt me lang nadenkend aan totdat ze knikt en wegloopt met de knuffel nog steeds onder haar arm.

Dicht tegen elkaar aan
Kort voor de terugreis zijn ze alle drie zo moe dat ze aan elkaar beginnen te trekken en er bijna ruzie gaat ontstaan. Ik pak ons voorleesboek. Ze komen dicht tegen me aan zitten. Na een tijdje ruilen ze van plaats want met z’n drieën zijn er slechts twee buurplaatsen. Nu moeten we toch echt naar het perron, vindt de moeder, en dus lezen we daar verder, terwijl de trein binnenrijdt. Het laatste stukje lezen we in de stoelen van de trein, tot ik echt uit moet stappen om niet ook mee naar het Zwarte Woud te gaan.
Ik omarm het hele gezin. De jongste maakt snel haar rugzak open. Daar komt het hondje heelhuids tevoorschijn. Hij moet ook een knuffel hebben vindt ze.

Vanavond gaan we verder lezen. Dan zitten ze opnieuw dicht naast elkaar zodat ze met z’n drieën precies in het beeldscherm passen en onze Skypeverbinding voelt als op een bank.
Het leek mij eerlijk en zinvol om te vertellen hoe het nu, een jaar na de dood van mijn broer is. Hoe is het met zijn jonge kinderen? Hebben zij het verwerkt? Heb ik het verwerkt? En langs welke paden verloopt dat?

Nergens op vertrouwen
Ik heb mij extra verbonden gevoeld met de drie jongste kinderen, omdat ik zelf ook meegemaakt heb. Bij kinderen trekt het verlies van een ouder aan de vezels van het bestaan. Als zomaar een ouder kan verdwijnen, kun je dus nergens op vertrouwen. Dan is het veiliger om maar niet te veel van iemand te gaan houden, want het kan zomaar afgelopen zijn en dat doet vreselijke pijn.
Daar komt bij dat kinderen nog niet in staat zijn hier goed over te communiceren.
Het is belangrijk dat kinderen het gevoel krijgen dat ondanks het verlies je wel banden kunt aangaan en kunt bouwen en geloven in de toekomst.

Koud water
Zelf heb ik een tijd in ongeloof geleefd. Het leven voelde leeg en zinloos aan zonder mijn broer. Het duurde een lange tijd om aan de nieuwe realiteit te wennen. Het was als happen naar adem in een ijskoud bad. Maar gaandeweg wende het koude water en het warmde zelfs weer op. Ik kijk graag naar de foto van mijn broer en voel zijn liefde, zijn warmte in mijn lichaam aanwezig. En ik verlang naar de wekelijkse momenten met zijn gezin ook al is het via Skype. De pijn heeft zich getransformeerd in warmte en geloof. En ik heb er diepe vriendschappen bij gekregen!

Workshop Zelfbeeld en Emoties
Omgaan met verlies is een van de thema’s die aan bod komen tijdens de workshop Zelfbeeld en Emoties. Verwerken doe je met je gevoel en niet met je gedachten. Dit laatste is wat de meeste mensen proberen, met als gevolg dat men vooral boos wordt of zichzelf op slot doet. Men komt daarmee niet tot verwerking, het leed blijft vastgekoekt en onaanraakbaar. Het is juist belangrijk het gevoel niet tegen te houden, ook als is het onaangenaam.
In de workshop leer je om een goede relatie met je gevoel te onderhouden, te snappen hoe het werkt met emoties en hoe we vaak met onze gedachten het voelen in de weg zitten en blokkeren.

As. vrijdag start er/een driedaagse workshop in het klooster van Huissen, waar nu nog twee plaatsen beschikbaar zijn. 8 oktober start er een workshop van 5 avonden via Zoom, waar nog drie plaatsen zijn. Het zijn de laatste workshops met dit thema van dit jaar.