Het was vreselijk papa

05 okt Het was vreselijk papa

‘Hebben jullie geen trauma opgelopen?’, vraag ik. ‘Jawel hoor’, zeggen ze allebei. ‘Het was vreselijk papa’. We staan op de pont die ons terugbrengt naar onze eigen oever. Ik tuur over de zwarte watervlakte waarvan de rand gemarkeerd is met gele lichtjes. De boot tjokt langzaam voort, het deert hem niet wat al deze mensen meemaken die hij overzet. Hij is een oase op het IJ. Alles komt op de pont in de nacht tot rust. ‘Jao’, zeg ik met een Zeeuws accent, ‘Da waos dien overkhant’. Ze schieten in de lach. Met ‘dien overkhant’ bedoelde mijn oma uit Zeeuws-Vlaanderen vroeger de rest van Nederland. Dit smalle stukje Nederland dat vastligt aan België wordt gescheiden van Zuid-Beveland door een grote brede rivier, de Westerschelde. Je kon dien overkhant nog net zien, maar wilde je ernaartoe, dan diende je een veerboot te nemen die er best lang over deed. Wij konden in ieder geval op de reling naar de golven staren en ook nog een kroket opeten voor we aankwamen op het land waar mijn moeder geboren was.

Dien overkhant
Het grote onbekende noemen wij in ons gezin ‘dien overkhant’. Daar weet je niet veel van. Daar is de taal anders, daar zijn andere gebruiken en men lacht om andere dingen. 

Op het podium zaten vier mensen met het gezicht naar elkaar toe. Ja, midden in coronatijd. Was het om nog eens extra te bevestigen dat ze niks met het publiek te maken wilden hebben, en geen enkele concessie zouden doen? Een soort van knisperende geluiden stegen op. Ze leken elkaars gekreun te beantwoorden met nieuwe knispers. Mijn dochter die op 1,5 m schuin voor me zat keek mij met vragende blik aan. Ik maakte een waarderende blik naar de podiumkunstenaars en met mijn handen gaf ik een vertraagd onhoorbaar applaus. Ze kon er niet om lachen.
Nou, grapte ik na afloop, nu hebben jullie ook eens echt moderne kunst gezien. We nemen jullie alleen maar mee naar hele goede voorstellingen maar af en toe zit er ook wel eens zoiets tussen. Het is goed om ook eens mee te maken. Daar waren ze het niet mee eens. De pont gleed verder. We lieten de overkant achter ons, terug naar onze vertrouwde oever. 

Ergernis
We hebben een goed woord voor wat ons overkwam in deze voorstelling. We ergerden ons. Theater kan dat soms expres opzoeken. Modern theater laat je dan bijvoorbeeld heel lang wachten. Zolang totdat het echt ongemakkelijk wordt. Dat doen ze omdat het je perceptie verandert. Daarna sta je open voor trage langzame bewegingen en poëtisch verscholen bedoelingen. 
Daar moet je dan wel tegen kunnen. Ergernis is een fysieke spanning in je lichaam die je het beste kunt definiëren als verzet. In de zwarte theaterruimte kun je bovendien niet weg. 
Dit is ook precies wat we doen als ons iets overkomt wat we niet willen. Zoals nieuwe restricties in het coronabeleid, het afzeggen van opdrachten, het weer opnieuw moeten thuis werken, een mondkapje opdoen in de winkel, mensen ontmoeten die het minder nauw nemen en je ongeveer in het gezicht hoesten, mensen die het supernauw nemen en al hun ramen openzetten alsof het nog steeds zomer is.

Aanschuiven bij het vuur
Verzet heeft geen andere functie dan dat het tegenzin oproept en je er slecht humeur van krijgt. Of ruzie. Dus leun ik achterover en doe mijn ogen dicht. Het geknisper van de vier spelers wordt een vuurtje. Achter mij gniffelen drie pubers. Die schuiven aan bij het vuurtje. 
De pont zal de ergernis van mijn kinderen weer temperen en ons veilig terugbrengen van dien overkhant. Ik heb wel moeten beloven ze volgende keer mee te nemen naar een echt goede voorstelling.
Er zijn maar weinig mensen die goed weten om te gaan met tegenslag. Men wordt er chagrijnig van en geeft anderen de schuld. Terwijl tegenslag toch een doodgewoon stukje van het leven is. Je zakt voor een examen. Je rijdt een kras in je auto. Je hebt pijn in je rug of een jeukende insectenbeet. Het is somber herfstweer en het regent ook nog. Je kan alweer je sleutels niet vinden. 
Hoe doe je dat dan, je verzet opgeven? Het staat aan het begin van de workshop Zelfbeeld en emoties. Als eerste leren we om verzet op te geven. Want dat opent de deur naar het grotere werk. Een emotie kan pas kalmeren als je stopt met je te verzetten. Dan doet de emotie waar het voor gemaakt is: je helpen te verwerken en tot rust te komen. 
Omdat de workshop Zelfbeeld en Emoties die as. donderdag begint al vol is, heb ik een extra workshop gepland in december. Je leert er goed om te gaan met tegenslag en ergernis. Zodat je binnen in je de lucht kunt laten opklaren en verse krachten voelt groeien. En eventueel grapjes weet te maken zodat ook bij anderen de spanning kan afglijden.
Er zijn slechts tien plaatsen in deze workshop. En vol is vol zodat de persoonlijke aandacht gegarandeerd blijft.