11 jul In de rook
Er hangt een witte damp over het veld. Door het zonlicht dat erop schijnt, ziet het er magisch uit. In het gras staat een groep mensen in een kring, een mengeling van jonge kinderen en volwassenen. Een vrouw die geheel in het wit gekleed is, heeft de leiding. Ze maakt gebaren met haar armen en iedereen doet haar na. Het lijkt een beetje op het versje ‘hoofd, knieën, voet en teen’, maar dan gecompliceerder. De groep heeft echter geen enkele moeite om haar te volgen.
In een kring
Langzaam naderen wij de kring. Deze opent zich als vanzelfsprekend en wij krijgen ook een plaatsje. De vrouw in de witte kleren is de juf van de klas van Hera. Hera is een nichtje van mij en ik bezoek de open schooldag van haar en haar broer en zus in het Zwarte Woud in Duitsland. Het is een Waldorf Schule, een school gebaseerd op de ideeën van Rudolf Steiner. De school bevindt zich midden in boerenland op een uitgestrekt terrein met grote moestuin, fruitbomen en land met stallen waarin koeien gehouden worden. Er is veel speelterrein en natuurlijk de gebouwen zelf.
De rook komt van een grote steenoven waarin net het hout aangestoken wordt.
Nu geven we elkaar een hand. Ik houd de hand van Hera en van een klein knaapje vast. Hij kijkt mij dapper aan. De juf doet ons een simpel pasje voor en zingt erbij. De hele groep zet zich gezamenlijk in beweging.
Letters worden woorden, worden een verhaal
Na verloop van tijd gaan we een klein houten gebouwtje in, wat zich zijdelings van het grote gebouw bevindt. Het is de klasruimte van deze groep. Eigenlijk is het vandaag veel te klein voor deze grote groep, maar alles verloopt rustig en gemoedelijk. Als de juf aandacht wil, begint ze zacht te zingen. De kinderen herkennen de melodie en richten hun aandacht op haar. We zingen de letters van het alfabet en maken er gebaren bij. Op de grond liggen grote houten letters. De kinderen mogen er een paar uitzoeken waarmee ze een woord kunnen vormen. Vervolgens presenteren ze de letters aan iemand anders uit de groep die het woord mag raden. Elk kind legt zijn woord op de grond. Het kleed ligt vol met woorden. De juf begint te glimlachen en zegt: ‘Nu is het mijn beurt.’ Ze improviseert ter plekke een verhaal waarbij ze alle woorden gebruikt.
Fluisteren
Ik ben zeer onder de indruk van deze morgen. De juf hoeft de klas nooit tot de orde te roepen. Integendeel, in plaats van haar stem te verheffen, spreekt ze vaak fluisterend. De kinderen leren spelend het alfabet, niet alleen met hun hoofd maar ook met hun lichaam. Er is een natuurlijke afwisseling tussen rust en beweging, tussen aandacht en spel. Elk kind heeft zijn plek in de groep. Het is vanzelfsprekend dat ieder kind erbij hoort. Er worden geen punten gegeven en er is dus geen concurrentie.
Ik ken ‘De vrije school’ zoals deze school hier in Nederland heet, al langer. Mijn dochter heeft er de middelbare school gedaan, maar ik had nog nooit kennis gemaakt met het basisonderwijs.
Met zelfvertrouwen
Veel elementen herken ik die ikzelf ook gebruik in mijn trainingen en opleidingen. Zo kennen de Opleiding trainer Tijdsurfen en de Opleiding De innerlijke metamorfose voor coaches geen examen en geen diploma. Maar wel voortdurend oefenen, praktijkervaring opdoen en leren van elkaar. De feedback is in eerste instantie gericht op wat de deelnemer al goed doet en vervolgens krijgt hij tips hoe hij verder kan groeien. Dit geeft de deelnemer veel zelfvertrouwen. Ik ben altijd weer verrast hoe snel deelnemers zich ontwikkelen. Uiteindelijk geeft elke deelnemer op zijn eigen manier vorm aan de inhoud. Dat maakt de oefeningen sprankelend en fris.