
02 sep Neem de tijd om te rouwen
Zondag was er van alles te doen bij ons in huis. Toch heb ik mijn fiets gepakt en een route gekozen waar ik alleen kon zijn. Nou ja, een groep schapen lag op de wei tot over het fietspad te rusten in de zonnewarmte. Ze keken mij aan alsof ze wilden zeggen: het is hier van ons, je kijkt maar hoe je erdoor komt. Behoedzaam liep ik tussen de vragende blikken door en vervolgde de weg langs het water waar ik ben afgestapt en op de wortels van een wilgenboom ben gaan zitten, uitkijkend over het meer.
Daar in mijn eentje kon ik mijn verdriet toelaten maar ook de band met mijn broer het beste voelen.
Ik merkte op dat al die kleine gedachten die ik kon hebben, me alleen maar afleiden van waar ik zijn wilde: bij mijn gevoel. Er was de rauwe pijn van het afscheid en anderzijds de intense band die ik had met mijn broer en die wederzijds was.
Die vertrouwdheid, de genegenheid, het gevoel samen op te gaan, die band is tijdloos. Dat gevoel wordt niet onderbroken door de dood. Het is dan ook daar dat ik zijn wilde.
Waar het gevoel hinder van ondervindt, zijn de gedachten als: hoe is dit gelopen en wat zou hij daarvan gedacht hebben? Heeft hij veel geleden? Waren zijn keuzes juist? Hoe moeilijk was het voor hem zijn kinderen los te laten?
Al deze gedachten, hoe terecht ze ook lijken, leiden af van het gevoel en daarmee van het verwerkingsproces.
Zondagavond was Yvo van Hoge bij zomergasten. Ze spraken ook over rouw. Yvo zei aan Janine Abbring dat je nog zoveel kon praten met meevoelende mensen, maar dat dit niets hielp voor een rouwproces. Mijn ervaring is anders: je kunt de ander helpen om bij zijn gevoel te komen, door simpel luisterend oor te zijn en een paar vragen te stellen, en vooral niets te willen. Dan kan het wel degelijk helpen.
Het verdriet moet naar buiten om vervolgens te kunnen uitklinken, en daar kun je wel degelijk iemand bij helpen.
Als je geleidelijk afscheid van iemand moet nemen, zoals bij oudere mensen, verloopt ook het rouwproces gefaseerd. Dan heb je samen vaak al heel wat losgelaten en verwerkt. Komt het afscheid echter plots, dan is het des te belangrijker om ruimte en tijd te geven aan je gevoel.
Van heel veel mensen mocht ik de afgelopen week een bericht van meeleven en ondersteuning ontvangen. Berichten vol warmte en liefde, berichten van herkenning. Ik wil iedereen bedanken die de moeite heeft genomen mij een persoonlijk bericht te sturen. Het is bijzonder waardevol om je in zo’n moeilijke tijd gesteund te weten.
Albertien
Geplaatst op 11:36h, 03 septemberBeste Paul,
Ik wens je veel sterkte, wijsheid en rust.
Bijzonder hoe je dit; deze gedachten weet te delen.
Dank daarvoor.
Ik kreeg de volgende wens, nadat mijn broer was overleden;
‘Mogen de mooiste herinneringen het langste blijven’ ik en ik geef het door.
Albertien
Tinka
Geplaatst op 12:19h, 03 septemberHoi Paul,
Weer zo mooi verwoord.
Ik heb Yvo van H. ook gezien en gehoord bij Zomergasten: interessante en boeiende man. Mijn ervaring met het delen van stukjes rouw is ook anders. Ik merk veelvuldig dat het ons goed doet om, naast de rouwarbeid die we alleen verrichten, je verhaal te vertellen/herhalen en kwetsbare gevoelens te durven delen met anderen. Het kan de brok van verdriet een beetje laten smelten zodat we langzaam (weer) zacht worden. De mens is geen solitair wezen. Veel doen we alleen, maar we hebben elkaar nodig om te overleven en door te leven. Tinka🍀
Bert
Geplaatst op 12:54h, 03 septemberMijn deelneming Paul. Het is niet niets iemand te verliezen waarmee je bent opgegroeid. Toen mijn broer vorig jaar overleden was appte ik dat naar de groep waarmee ik me verbonden voelde en kreeg hele lieve reacties. in de groepsapp. Een lid van de groep vroeg in een persoonlijke app. hoe het met mij ging en ik antwoordde “Het is een rauwe dag vandaag” Dat zette de sluis helemaal open en angst en verdriet vloeiden uit over het prille nabestaan. Bert
Annemieke
Geplaatst op 14:24h, 03 septemberGecondoleerd Paul met het verlies van je broer. Heel veel sterkte gewenst. Ik leef en lees met je mee.
Hartelijke groet, Annemieke
Sulamith
Geplaatst op 00:18h, 05 septemberAch Paul ja de verdriet is gout
Ik gelof ok dat Pieter noch in ons veder leben word gewon in alles hoe we kosse maarken een in onse herrinneringen
Pieter heft outijd voor zijn Leven een sijn frijheit Gefecht da mij he vaan het Leven genitten kann so is het belangrijk dat we dat ok feder proberen
Alles beste een lievs jau nichtje